Làng An Truyền nổi tiếng với nghề “Liên đối” và được bảo tồn đến nay
Theo nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh, ”liên đối” hay còn được gọi là ”đối xứng”, và hai câu đối xứng (đối xứng nhau mà nghĩa) nổi tiếng ở An Truyền. Nó được treo trang trọng ở hai vị trí đối xứng nhau trong nhà, trong chùa. Nó có thể được viết bằng chữ Hán và các ký tự danh từ và được khắc họa bằng gỗ, giấy hoặc lụa.
Xuất phát từ truyền thống hiếu học
Làng An Truyền (tên dân gian là làng Chuồn) thuộc xã Phú An, Phú Vang, Thừa Thiên-Huế. Nếu bạn muốn tham quan, hãy đi theo đường Phạm Bản Đồng, dẫn từ thành phố đến thị trấn theo quốc lộ 49. Truyền thống liên đối bắt nguồn từ truyền thống hiếu học. Mặc dù hầu hết mọi người đều làm nông nghiệp, nhưng có một số người học giỏi và đã đạt được các chức quan triều Nguyễn. Sự tò mò đã ảnh hưởng đến niềm đam mê viết chữ đẹp, tìm hiểu cái hay của nghệ thuật thư pháp. Vì vậy, nó thúc đẩy một trò chơi thanh lịch treo cho Tết. Những gia đình biết in lọ ngày Tết sẽ bắt tay vào làm từ tháng 10 dương lịch. Mỗi mùa in từ 500 đến hàng nghìn bộ.
Theo sách ‘Hán, Nôm” (NXB Huế-2005), những chiếc chum này được dùng để mừng nhà mới, chúc thi cử đỗ đạt, hạnh phúc. Nền chữ đỏ, đen hoặc nền vàng, chữ đỏ. Đối và liễn thờ được chủ nhân treo vào các bức tường phía trong của điện thờ. Nội dung của bộ truyện cổ rất quan trọng, các bài văn được chọn lọc theo bối cảnh và địa vị của tổ tiên hoặc tùy theo nghề nghiệp của dòng tộc. Bên cạnh những minh chứng, trang trí, nội dung chương trình có những lời răn dạy con cháu những giá trị đạo đức truyền thống của tổ tiên. Chúc gia đình bình an, hạnh phúc và vui vẻ.
Tỉ mỉ trong từng chi tiết
Nét độc đáo hàng trăm năm nay của nghề liễn đối làng An Truyền là được in mộc bản thủ công, nhưng sắc sảo từng chi tiết, tô màu tỉ mỉ, đóng khung công phu. Nó thuộc dòng tranh khắc in mộc bản dân gian, chỉ phổ biến trong giới trung lưu và nông dân miền Trung. Hầu hết nguyên liệu sử dụng giấy bản, giấy bồi, màu vẽ, kim tuyến rẻ tiền. Vì vậy thời gian sử dụng ngắn, từ một đến hai năm. Đến Tết nguyên đán lại thay mới. Giá bán rẻ hơn loại liễn đối làm bằng gỗ, lụa hay vải vóc.
Ngày xưa, sử dụng giấy dó thô do làng Đốc Sơ (nay phường Hương Sơ, TP. Huế) sản xuất, ngày nay lấy giấy báo cũ nhuộm màu rồi bồi thành tấm. Trường hợp gặp khách đặt hàng yêu cầu, nghệ nhân dùng vài loại giấy ngoại nhập như giấy điều, giấy trang kim, giấy xuyến chỉ.
Mua về phải nhuộm các màu đỏ, vàng hoặc xanh. Còn màu mua về hòa với hồ nấu lên cho dính. Cũng có dùng bột điệp nhưng không để nguyên màu trắng óng ánh mà pha thêm màu xanh dương. Để có màu sáng dịu mắt. Liễn bông (in hoa) mỗi bộ gồm có bốn bức, họa tiết giống như bộ tranh tứ quý.
>> Hãy nhấp vào văn hóa để bạn xem được nhiều thông tin.
Liễn chữ gồm một đại tự và các câu đối
Theo nghệ nhân Huỳnh Thế (con trai cố nghệ nhân Huỳnh Lý) thì cách thực hiện bao gồm 2 công đoạn chính được thao tác bằng tay. Trước hết in nét đen bằng cách ngửa ván lẫn úp ván (mộc bản) rồi phơi khô và tô màu. Nền tranh không quét bột điệp. Mà dùng màu đỏ và màu lục viền quanh biên. Phân cách bởi các đường kẻ hoặc hoa văn màu vàng. Trong nghề gọi là “nguyên tắc bồi giấy: lòng điều, kế lục, chỉ vàng”. Riêng chữ thể hiện bằng màu đen. Một số họa tiết như ngũ quả, tứ linh, bát tiên, thập nhi chi, lưỡng long tranh châu, lưỡng long triều nguyệt. Được các nghệ nhân phối màu phù hợp cá tính.
Thiết nghĩ đã đến lúc cần phải có kế hoạch bảo tồn nghề liễn đối An Truyền.Trước khi các nghệ nhân cao tuổi mất đi.
Nếu bạn muốn xem nhiều bài viết hãy theo dõi ZCC nhé!
Trích từ quehuongonline.vn
